Co wypłukuje żelazo z organizmu?

Odpowiedni stan odżywienia organizmu żelazem przekłada się na wiele ważnych aspektów dobrego samopoczucia. Jego niedobory w niektórych populacjach nie są rzadkością, jednak świadomość społeczna na temat sposobów zapobiegania deficytom i regeneracji rezerw cały czas wydaje się być niska. Do podstawowych sposobów zaliczyć można dołączenie do diety związków usprawniających metabolizm żelaza, ale także unikanie czynników powodujących zaburzenia wchłaniania i / lub wzmożone wydalanie. Szczególne znaczenie wydają się mieć właśnie czynniki ograniczające biodostępność oraz zubożające zasoby.

1. Badanie poziomu żelaza w organizmie
2. Wypłukiwanie żelaza 
3. Związki usprawniające wchłanianie żelaza 

Badanie poziomu żelaza w organizmie

Ryzyko wystąpienia niedoboru sprawdzić można poprzez kontrolę poziomu konsumpcji mięs, podrobów oraz ryb. Dodatkowym, bardziej precyzyjnym wskaźnikiem, są badania laboratoryjne. Warto wykonywać badania poziomu żelaza w organizmie, zanim wystąpią takie choroby, jak anemia. Może ona pogarszać kondycję fizyczną, stan psychiczny, a także osłabiać odporność.

Podstawowym badaniem jest morfologia krwi, która pokazuje stan czerwonych krwinek, uzależnionych od żelaza. Ponadto sprawdzić można poziom żelaza we krwi, aczkolwiek bardziej precyzyjny jest test stężenia ferrytyny, czyli białka, pod postacią którego żelazo jest magazynowane w organizmie. 

Wypłukiwanie żelaza 

Schorzenia przewodu pokarmowego, które objawiają się zmianami pH w przewodzie pokarmowym, czy dysbiozą jelitową, mogą stanowić czynnik wywoławczy niedoboru żelaza. Kiedy organy składające się na przewód pokarmowy nie są w stanie prawidłowo rozkładać żywności, duża część pierwiastków czy witamin, może przechodzić do kału i być wydalana.

Do tego samego zjawiska dojść może na skutek konsumpcji źródeł żelaza w towarzystwie związków wiążących ten pierwiastek. Wymienić można tutaj między innymi garbniki z herbaty, czy fityniany ze zbóż, orzechów oraz strączków. Rośliny nie zawierają zbyt wiele żelaza, a dodatkowo zawierają czynniki utrudniające wchłanianie, zatem wegetarianie i weganie powinni regularnie badać stan odżywienia żelazem poprzez badania krwi.

Żelazo stanowi pewien wyjątek, jeśli chodzi o zapotrzebowanie kobiet i mężczyzn na substancje odżywcze. Otóż większe potrzeby wykazują tutaj kobiety. Ma to związek, z tym że po wejściu w dojrzałość układu hormonalnego kobiety sporo żelaza tracą podczas miesiączkowania, gdyż organizm musi nadrobić straty zachodzące w trakcie złuszczania nabłonka macicy. 

Jeszcze innym czynnikiem powodującym wypłukanie żelaza mogą być krwawienia pourazowe oraz zaburzenia krzepliwości. Mimo że organizm ma pewne zasoby żelaza, poza tym, które krąży w krwioobiegu, to krwawienie związane z naruszeniem ciągłości tkanek, zwłaszcza przy słabym krzepnięciu może doprowadzić do poważnego wypłukania tego pierwiastka. 

Pośrednio z pourazową utratą krwi związana jest degradacja czerwonych krwinek podczas długotrwałych biegów, kiedy to dochodzi „obijania” stóp o podłoże przez kilkanaście-kilkadziesiąt kilometrów. Biegacze podobnie jak kobiety w ciąży, czy zmagające się z zaburzeniami wchłaniania, powinni rozważyć suplementację diety.

Związki usprawniające wchłanianie żelaza 

W opozycji do związków utrudniających wchłanianie żelaza działają związki takie jak witamina C, czy witaminy B6, kwas foliowy oraz witamina B12. Często pojawiają się one w preparatach ukierunkowanych na prewencję lub terapię anemii. Łączone są na przykład z fumaranem, czy diglicynianem żelaza, czyli formami chemicznymi o wysokiej przyswajalności.