Czy można brać probiotyki profilaktycznie?

Badania dotyczące mikrobiomu jelitowego, czyli bakterii i innych mikroorganizmów zasiedlających jelita, dostarczają coraz więcej informacji na temat jego roli w kształtowaniu zdrowia i samopoczucia człowieka.

1. Czym dokładnie są probiotyki? 
2. Jak dbać o mikrobiom jelitowy?
3. Czy warto stosować probiotyki profilaktycznie?

Probiotykami nazywa się bakterie, które wykazują korzystny wpływ na metabolizm gospodarza i przyczyniają się do utrzymania homeostazy. Ich zawartość w przewodzie pokarmowym zależna jest od wielu czynników, w tym w dużym stopniu od diety i higieny stylu życia. 

Czym dokładnie są probiotyki? 

Szacuje się, że liczba komórek bakteryjnych obecnych w przewodzie pokarmowym człowieka przewyższa ilość komórek pochodzących ze wszystkich tkanek razem wziętych. Mikroorganizmy te komunikują się zarówno między sobą, jak i z komórkami organizmu gospodarza. Niektóre z tych bakterii na drodze badań eksperymentalnych wykazały pozytywny wpływ na przebieg poszczególnych reakcji fizjologicznych i zyskały miano probiotycznych, czyli korzystnych dla gospodarza. Biorą one udział m.in. w metabolizmie białek, węglowodanów i tłuszczy, wchłanianiu i wytwarzaniu witamin, produkcji neuroprzekaźników, regulacji odpowiedzi immunologicznej, a także w ochronie komórek jelitowych, perystaltyce jelit, regulacji gospodarki elektrolitowej oraz w wielu innych ważnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu procesach.

Z żywności i suplementów

Niektóre ze szczepów bakteryjnych naturalnie zasiedlają przewód pokarmowy, a niektóre dostarczane są z pożywieniem (np. fermentowanymi przetworami mlecznymi, fermentowanymi warzywami). Znacznie szersze spektrum bakterii o poznanym działaniu dostarczyć można jednak za pomocą suplementacji probiotykami. Do najbardziej znanych bakterii probiotycznych zalicza się należące do rodzajów m.in. Lactobacillus (np. acidophilus, casei, plantarum), czy Bifidobacterium (np. bifidum, breve, longum).

Jak dbać o mikrobiom jelitowy?

Istnieje szereg czynników związanych ze stylem życia, które mogą kształtować liczebność i różnorodność mikrobiomu jelitowego. Wśród aspektów dietetycznych największe znaczenie ma konsumpcja fermentowanych warzyw oraz przetworów mlecznych, a także odpowiednio wysoka podaż błonnika. Unikać powinno się z kolei diet o niskiej podaży błonnika, a także częstego spożywania słonych przekąsek czy napojów alkoholowych. Optymalizacji kompozycji mikrobiomu jelitowego sprzyja regularna aktywność fizyczna. Pamiętać jednak należy, że tak jak braku ćwiczeń i siedzącego trybu życia powinno się unikać również trenowania ponad swoje możliwości. Spore znaczenie mogą mieć również: długość i jakość snu, palenie papierosów, czy tolerancja stresu.

Czy warto stosować probiotyki profilaktycznie?

Stosowanie probiotyków profilaktycznie w wielu przypadkach może być uzasadnione, dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w których któryś z powyżej wymienionych czynników może stanowić zagrożenie dla mikrobiomu. Doprowadzić do tego mogą m.in. okresy intensywnej pracy fizycznej i / lub umysłowej, szczególnie w otoczeniu wysokich temperatur powietrza, wysoki poziomu stresu psychicznego, przygotowania do zawodów sportowych na wysokim poziomie, antybiotykoterapia, częste stosowanie leków przeciwbólowych z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych czy częste infekcje i zatrucia pokarmowe oraz przebywanie w dużych skupiskach ludzi.