Czym się różni witamina C liposomalna od zwykłej?

Chociaż często można spotkać się z opinią, że każda witamina C jest taka sama, to istnieją pewne metody na jej „przeróbkę”, które nadają jej nieco innego charakteru. Postać najprostsza to kwas askorbinowy, który jest dosyć powszechny i łatwy do pozyskania, np. do produkcji suplementów diety czy żywności.

1. Forma liposomalna
2. Wiedza o witaminie C
3. Budowa witaminy C liposomalnej
4. Zwiększenie podaży witaminy C
5. Zapotrzebowanie na witaminę C

Forma liposomalna

Istnieje jednak też forma liposomalna, która sprawia, że organizm człowieka musi przed wchłonięciem najpierw „strawić” tłuszczową otoczkę, z czym wiążą się pewne ciekawe właściwości.

Wiedza o witaminie C

Kiedy zorientowano się, że europejscy żeglarze sprzed 400 – 500 lat, którzy transportowali egzotyczne owoce przez oceany, nie mają takich problemów z zębami i krwawieniem, jak ich rówieśnicy żeglujący lokalnie, zaczęła się współczesna historia badań klinicznych. Jeden z członków dalekosiężnych wypraw wykazał się bowiem na tyle dużą dociekliwością, by stwierdzić, że to kompozycja diety odpowiadała za liczne zgony osób, które najpierw zmagały się z osłabieniem mięśni i pogorszeniem stanu psychicznego, a z czasem też zapaleniem dziąseł i podatnością skóry na uszkodzenia.

Okazało się, że to związek występujący w pomarańczach działa ochronnie, jednak nie było wiedzy o tym, że to witamina C. Przez te setki lat prac nad właściwościami tego związku odkryto, że można go „usprawnić” nieco modyfikując budowę. Tak też powstała witamina C liposomalna.

Budowa witaminy C liposomalnej

Liposomalna witamina C, będąca postacią kwasu askorbinowego zamkniętego w mikroskopijnych lipidowych pęcherzykach zwanych liposomami, jest wynikiem ewolucji w dziedzinie suplementacji i farmakologii. Jej historia rozpoczyna się od odkrycia samej witaminy C w pierwszej połowie XX wieku, która szybko zyskała rozgłos jako kluczowy element diety i wsparcia dla wielu procesów fizjologicznych, takich jak synteza kolagenu, czy działanie antyoksydacyjne.

Efektywniejsze dostarczanie leków i substancji aktywnych

Kolejny krok stanowiło pojawienie się koncepcji liposomów w latach 60. XX wieku. Te małe struktury lipidowe zostały zidentyfikowane jako potencjalne narzędzia do efektywniejszego dostarczania leków i substancji aktywnych do tkanek i komórek organizmu. W latach 90. na fali zainteresowania lepszymi sposobami dostarczania suplementów naukowcy zaczęli eksperymentować z witaminą C w formie liposomalnej.

Dla kogo szczególnie?

Liposomalna postać witaminy C może być lepiej tolerowana przez osoby, które przy tradycyjnych formach doświadczają problemów żołądkowo-jelitowych przy wysokich dawkach. Co więcej, dzięki otoczkom lipidowym i stopniowemu uwalnianiu, dłużej utrzymywana jest w organizmie na wyższym poziomie, niż w przypadku „czystego” kwasu askorbinowego.

Zwiększenie podaży witaminy C

Zapotrzebowanie na witaminę C u osób dorosłych jest indywidualną kwestią, która ulega zmianie w zależności od wielu czynników, takich jak aktywność fizyczna, palenie papierosów, występowanie chorób przewlekłych, czy nawet sposób obróbki kulinarnej produktów.

Ochronie i regeneracja tkanek

Intensywny wysiłek fizyczny zwiększa produkcję wolnych rodników oraz może pogłębiać mikrourazy tkankowe, np. w stawach, płucach i mięśniach. W ochronie i regeneracji tkanek istotną rolę mogą odgrywać przeciwutleniacze, takie jak witamina C.

Dla palaczy

Palenie papierosów to kolejny czynnik, który znacząco zwiększa zapotrzebowanie na witaminę C. Palacze są bardziej narażeni na stres oksydacyjny wywołany przez toksyny zawarte w dymie tytoniowym. Zaleca się, aby palacze spożywali dodatkowe dawki tej witaminy, aby zrekompensować zwiększone zapotrzebowanie i zmniejszyć negatywne skutki palenia.

Choroby

Choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe, czy nawet niektóre formy nowotworów, mogą również zwiększać zapotrzebowanie na witaminę C.

Szacunkowe zapotrzebowanie na witaminę C w przykładowych różnych grupach ludzi

Zapotrzebowanie na witaminę C

Najniższe poziomy zapotrzebowania na witaminę C szacuje się na około 80 mg dla kobiet i prawie 100 mg dla mężczyzn. Warto jednak pamiętać, że obróbka kulinarna produktów bogatych w witaminę C ma znaczący wpływ na jej dostępność. Witamina C jest wrażliwa na wysokie temperatury, światło oraz tlen, co oznacza, że gotowanie, duszenie czy nawet długi czas przechowywania świeżych produktów, jak warzywa i owoce, może skutkować znaczną utratą tej witaminy, nawet przekraczającą 50%.

Z tego względu, aby zaspokoić dzienne zapotrzebowanie na witaminę C, ważne jest spożywanie surowych lub minimalnie przetworzonych produktów bogatych w tę witaminę i nie gotować potraw na dwa dni z góry.

Źródła:

Carr AC, Rowe S. Factors Affecting Vitamin C Status and Prevalence of Deficiency: A Global Health Perspective. Nutrients. 2020 Jul 1;12(7):1963. doi: 10.3390/nu12071963. PMID: 32630245; PMCID: PMC7400679.