Witamina D jest jednym z najbardziej osobliwych związków odżywczych. Reprezentuje grupę 4 witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, zdecydowanie wyróżniając się na tle pozostałych 3 swoimi właściwościami. Jedną z najważniejszych cech sprawiających, że witamina D jest wyjątkowa jest to, że organizm może wytwarzać ją w wyniku ekspozycji skóry na działanie promieni słonecznych.
![witamina D]()
- Jak powstaje witamina D w organizmie?
- Jak działa witamina D?
- Ile jeść witaminy D dziennie?
Jak powstaje witamina D w organizmie?
Witamina D w przyrodzie występuje w dwóch formach, a mianowicie ergokalcyferolu i cholekalcyferolu (odpowiednio witaminy D2 i D3). Forma D2 charakterystyczna jest dla organizmów takich jak grzyby, z kolei D3 występuje w organizmach zwierzęcych.
Wytwarzanie jej przez ludzi zależne jest od regularnego przebywania na słońcu, kiedy promienie słoneczne osiągają szczytowe wartości, jeśli chodzi o proporcję promieniowania UVB do UVA. Duża ilość docierających do skóry promieni UVB (o długości fali 290 – 320 nanometrów) aktywuje bowiem przemianę 7-dehydrocholesterolu do prekursora witaminy D3, który następnie przekształcany jest w czynny biologicznie cholekalcyferol. Przyłącza się on do białka transportującego witaminę D, które umożliwia dostarczenie tego związku do docelowych tkanek.
Jak działa witamina D?
![kobieta, dziecko - plaża, słońca]()
Po wytworzeniu lub po spożyciu witaminy D z pokarmem związek ten musi dotrzeć do lokalizacji w organizmie, w których obecne są specyficzne enzymy i receptory. Wątroba przemienia witaminę D w formę 25(OH)D, która jest główną postacią „krążącą” w ustroju. Końcową postacią tego związku, która aktywnie oddziałuje z ludzkimi komórkami pełniąc funkcje regulacyjne jest natomiast 1,25(OH)₂D.
Za produkcję jej odpowiedzialne są głównie nerki, jednak wytwarzana może być również w komórkach nabłonkowych, odpornościowych, czy w przytarczycach. Witamina D opisywana jest jako czynnik transkrypcyjny, co oznacza, że działanie jej odbywa się za pośrednictwem udziału w regulacji ekspresji genów. Swoim działaniem obejmuje układy: kostny, nerwowy, mięśniowy i odpornościowy, a także pokarmowy.
Ile jeść witaminy D dziennie?
Jednym z ważnych elementów procesu szacowania dziennego zapotrzebowania na witaminę D jest zbadanie jej poziomu w organizmie. Do laboratoryjnej oceny stanu odżywienia witaminą D wykorzystywana jest forma 25(OH)D. Jej wartości w zakresie 30 – 50 ng / ml sugerują, że można trzymać się rekomendowanego dla ogółu społeczeństwa dawkowania na poziomie około 15 µg (600 IU – jednostek międzynarodowych) cholekalcyferolu dziennie. Jeśli wyniki badań diagnostycznych wskazują na niedobory, warto rozważyć zastosowanie suplementacji.
Zarówno u osób z niedoborami, jak i u osób z pewnymi zaburzeniami stanu zdrowia często sięga się po dawki do 50 µg (2000 IU) dziennie, jednak suplementacja taka wskazana jest pod nadzorem lekarza lub specjalisty.
Na konieczność suplementacji zwraca się uwagę coraz częściej, gdyż okresy optymalnego nasłonecznienia i syntezy skórnej witaminy D z reguły spędza się w pracy (osoby dorosłe) lub grając w gry (dzieci). Bezwzględnym zaleceniem do wdrożenia suplementacji (dla osób unikających ryb, jaj czy grzybów) są okresy jesienno-zimowe.
Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.