Mniszek lekarski - właściwości i zastosowanie. Co leczy mniszek lekarski?

Codziennie wychodząc z domu, nieświadomie mijamy wiele dziko rosnących roślin. Jedną z nich jest mniszek lekarski popularnie nazywany mleczem, czy też dmuchawcem, który dość powszechnie występuje nie tylko na terenach niezamieszkanych, czy wiejskich, ale również znajdziemy go w przestrzeni miejskiej. Spotykamy go w parkach, na trawnikach i przy często uczęszczanych drogach i chodnikach.

1. Popularny „chwast”
2. Działanie antyoksydacyjne 
3. Właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne
4. Działanie przeciwzapalne
5. Działanie przeciwnowotworowe  
6. Interesujący także w kuchni 

Popularny „chwast”

Ta odporna i łatwo rozprzestrzeniająca się roślina, rozpowszechniła się z Europy na tereny Azji czy nawet stanów Zjednoczonych. Najczęściej kojarzymy tę roślinę jako dość ciężki do zwalczenia chwast, jednak dla wielu osób złociście żółte kwiaty, które pojawiają się w kwietniu, zwiastują nadejście ciepłych wiosennych dni.

Roślina ta znana jest szczególnie w Europie środkowej. Wykorzystuje się jej potencjał zarówno kulinarny, jak i prozdrowotny. Często młode liście oraz jadalne kwiaty mniszka lekarskiego można znaleźć w sałatkach i jako dekoracje eleganckich dań. Wykorzystuje się go również jako substytut herbaty, kaw, oraz sporządza się z niego syropy. Roślina ta jest bogata w składniki mineralne, witaminy. Ma bardzo wysoki poziom witaminy A oraz antyoksydantów. To właśnie przez swój skład chemiczny coraz bardziej jest brana pod lupę.

Działanie antyoksydacyjne 

Mniszek lekarski zawiera bardzo wysokie ilości antyoksydantów, szczególnie związków fenolowych i flawonoidów, które głównie znajdują się w liściach tej rośliny. Roślina ta działa hepatoprotekcyjnie, czyli ochronnie na wątrobę. Badania wykazały, że ekstrakty z mniszka lekarskiego mają ochronne działanie wobec toksycznego wpływu etanolu oraz paracetamolu na wątrobę poprzez wzrost potencjału antyoksydacyjnego, oraz spadek peroksydacji lipidów. Wykazano również jego wpływ na wzrost aktywności enzymów takich jak glutationu, katalazy czy transferazy S-glutationu. 

Właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne

W mniszku lekarskim występują substancje biologicznie czynne, które wykazują działanie przeciwbakteryjne, dzięki czemu wspomagają zwalczanie drobnoustrojów. Można do nich zaliczyć min fitosterole, taniny, saponiny. Dodatkowo w kwiatach znajdują się peptydy, bogate w reszty cysteinowe, które wykazują silne działanie bakteriobójcze oraz grzybobójcze. W zależności od stworzonych ekstraktów do badań wykazano silne działanie przeciwbakteryjne ( Metanolowe ekstrakty z korzenia, ekstrakt etylo-octanowy z liści,) wobec bakterii: S. aureus i E. Col, Xanthomonas campestris i Bacillus subtilis.

Działanie przeciwzapalne

Badacze z Korei Południowej zbadali min wpływ ekstraktu mniszka lekarskiego na obrzękowe zapalenie trzustki. Wykazano, że wpłynął na zmniejszenie obrzęku trzustki oraz odnotowano wzrost ilości białek HSP60, HSP70, które zmniejszają stan zapalny. 

Działanie przeciwnowotworowe  

W badaniach Sigstedt i in. (2008) badano wpływ ekstraktów z kwiatów, korzeni i liści na komórki rakowe m.in. raka piersi i prostaty. Ekstrakt z liści spowodował zahamowanie wzrostu komórek raka prostaty oraz piersi o 40% po upływie 96 h (badanie in vitro). Dodatkowo działa immunosupresyjnie, czyli pobudza układ odpornościowy. W przypadku nowotworu skóry zaobserwowano apoptozę komórek rakowych po zastosowaniu ekstraktu z korzenia mniszka lekarskiego.

Interesujący także w kuchni 

Mniszek lekarski ma duży potencjał, nie tylko leczniczy, ale też prozdrowotny i kulinarny, zasługuje na szersze zainteresowanie, tym bardziej że jest rośliną niewymagającą i łatwą w uprawie, która może rosnąć w różnych warunkach środowiskowych. Może być stosowany jako suplement oraz stanowić urozmaicenie codziennej diety jako element dań. Można go spożywać na surowo, smażyć, gotować. Może warto zainteresować się tym pospolitym „chwastem” i wkomponować go w swoje drugie śniadanie?