Na co działa i pomaga niepokalanek?

Niepokalanek, znany naukowo jako Vitex agnus-castus, jest średniej wielkości krzewem należącym do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), która obejmuje również takie rośliny, jak mięta czy szałwia. Roślina ta jest kultywowana na obszarach z klimatem zbliżonym do tropikalnego, głównie w Europie i Azji. Dzięki swoim dekoracyjnym właściwościom została rozpowszechniona również w regionach o umiarkowanym klimacie. Obecnie niepokalanek badany jest m.in. pod kątem swojego działania na układ hormonalny, szczególnie kobiecy.

1. Charakterystyka niepokalanka
2. Działanie niepokalanka, drzewa czystości
3. Suplementacja niepokalankiem

Charakterystyka niepokalanka

Niepokalanek jest ceniony jako roślina ozdobna w ogrodach. Preferuje pełne słońce i dobrze zdrenowane, lekko wilgotne gleby. Charakteryzuje się przeważnie wielołodygowym pokrojem i może osiągnąć wysokość sięgającą nawet 5 metrów.

Kwiaty, liście i owoce

Liście są naprzemianległe, palczasto złożone, zwykle składające się z pięciu do siedmiu lancetowatych, ząbkowanych listków. Kwiaty są małe, delikatne, zazwyczaj barwy fioletowej lub niebieskiej, choć mogą występować również w odcieniach różu i białego. Zebrane są w okazałe, wiechowate kwiatostany, które pojawiają się na szczytach pędów latem i na początku jesieni. Owoce niepokalanka to małe, ciemne, twardniejące jagody, które dojrzewają późnym latem.

Działanie niepokalanka, drzewa czystości

W tradycyjnej fitoterapii roślina ta była wykorzystywana w różnorodny sposób, włączając w to wsparcie w dążeniu do "czystości". Stąd też pochodzi jedna z jej popularnych nazw, a mianowicie "drzewo czystości". Współcześnie roślina ta zyskuje uznanie ze względu na swoje właściwości regulujące aktywność układu hormonalnego.

Niepokalanek a prolaktyna

W jej składzie znajdują się irydoidy, takie jak agnuzyna, które według wyników licznych badań naukowych mogą modulować poziomy prolaktyny, czyli hormonu produkowanego przez przysadkę mózgową, który odgrywa kluczową rolę w regulacji funkcji rozrodczych. Zbyt wysokie stężenie prolaktyny w organizmie często prowadzi do nieregularności cyklu menstruacyjnego i może przyczyniać się do problemów z płodnością.

Niepokalanek a progesteron

Niepokalanek jest stosowany nie tylko w celu normalizacji poziomu prolaktyny, ale także może wpływać na zwiększenie stężenia innego hormonu, progesteronu. Przypuszcza się, że tak szerokie działanie pomagać może nie tylko podczas starań o zwiększenie płodności, ale również w stanach chorobowych, jak zespół policystycznych jajników (PCOS).

Ekstrakty z niepokalanka wykazały skuteczność w łagodzeniu objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), takich jak drażliwość, wahania nastroju, bóle głowy i depresja. Dodatkowo, docenić go mogą kobiety w wieku przekwitaniowym. Okazuje się bowiem, że wpływając na gospodarkę hormonalną może znaleźć zastosowanie również w łagodzeniu takich objawów, jak uderzenia gorąca czy nocne poty.

Ogólna charakterystyka niepokalanka

Suplementacja niepokalankiem

Suplementy z niepokalankiem dostępne są w różnych formach. Mogą to być kapsułki, tabletki, ekstrakty płynne oraz herbaty. Są one wykorzystywane głównie ze względu na swoje właściwości regulujące hormony, co sprawia, że są popularnym wyborem wśród kobiet. Typowe dawkowanie różni się w zależności od formy suplementu. W przypadku kapsułek i tabletek najczęściej rekomendowana dawka to od 150 mg do 500 mg suchego ekstraktu, przyjmowanego raz dziennie.

Popularny wśród kobiet

Niepokalanek jest często łączony z innymi ziołami i suplementami, które wspierają zdrowie hormonalne oraz ogólne dobre samopoczucie kobiet. Czerwona koniczyna, bogata w fitoestrogeny, może przyczynić się do regulacji poziomu estrogenów, co jest szczególnie cenne w okresie menopauzy. Ze względu na wysokie stężenie substancji antyoksydacyjnych o potencjalnym działaniu w układzie hormonalnym ceni się również soję oraz izoflawony w niej zawarte.

Niepokalanek, magnez i witamina D

Do suplementacji niepokalankiem często dołącza się magnez, który jest polecany do wspomagania funkcji nerwowych i mięśniowych oraz może przynieść ulgę w skurczach i poprawić jakość snu. Łączenie go z witaminą D może nie tylko wpłynąć korzystnie na układ nerwowy, ale też na kości. Wspólnie z witaminą D często stosuje się kwasy omega-3, które działają na cały organizm m.in. poprzez redukcję stanów zapalnych.

Źródła:

• Puglia, L. T., Lowry, J., & Tamagno, G. (2023). Vitex agnus castus effects on hyperprolactinaemia. Frontiers in endocrinology, 14, 1269781. https://doi.org/10.3389/fendo.2023.1269781
• van Die, M. D., Burger, H. G., Teede, H. J., & Bone, K. M. (2013). Vitex agnus-castus extracts for female reproductive disorders: a systematic review of clinical trials. Planta medica, 79(7), 562–575. https://doi.org/10.1055/s-0032-1327831