Na co pomaga melisa lekarska?

Melisa lekarska to roślina o bogatej historii tradycyjnych zastosowań. Zawarte w niej składniki aktywne czynią z niej obiecujący składnik suplementów i środków ziołowych wspierających dobre samopoczucie. Obok takich roślin, jak mięta, należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), cieszącej się dużym uznaniem w ogrodnictwie. Jej delikatne liście i charakterystyczny, cytrynowy zapach sprawiają, że nie da się przejść obok jej właściwości obojętnie.

1. Dowody na działanie na człowieka
2. Stres i nerwowość
3. Nadciśnienie a melisa
4. Typowe dawkowanie przy suplementacji

Dowody na działanie na człowieka

Wpływ na redukcję napięcia nerwowego

Najbardziej znanym i badanym działaniem melisy jest jej efekt uspokajający. Badania wykazały, że ekstrakty z melisy mogą mieć pozytywny wpływ na redukcję napięcia nerwowego, lęku oraz wspomaganie snu. Roślina ta zawiera składniki, takie jak kwas rozmarynowy, czy flawonoidy i terpeny, które nie tylko ładnie pachną i sprzyjają relaksowi, ale wykazują właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne.

Odporność na bodźce stresowe i zdolność do relaksacji

Istnieją również wstępne dowody na to, że melisa może wspierać funkcje poznawcze, zwłaszcza odporność na bodźce stresowe i zdolność do relaksacji. Dzięki tym aktywnościom obserwowane są również pewne pośrednie korzyści pod względem funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego.

Główne substancje bioaktywne w melisie.

Stres i nerwowość

Kilka lat temu opublikowano systematyczny przegląd danych literaturowych i analizę wyników dostępnych badań eksperymentalnych, aby ocenić wpływ melisy lekarskiej na lęk i depresję oraz potencjalne skutki uboczne. Pod uwagę wzięto dobrze zaprojektowane badania kliniczne, w których efektywność porównywano do placebo. Do 30 października 2020 roku przeszukano 12 baz danych online, wyszukując badania dotyczące efektów melisy u pacjentów z objawami lękowymi i depresyjnymi.

Szczególnie cenna w chwilach największego stresu

Na podstawie wyników metaanalizy stwierdzono, że melisa lekarska może poprawić średnie wyniki w skali lęku oraz depresji w porównaniu z placebo. Co ważne, efektywności tej nie towarzyszyły poważniejsze skutki uboczne. Aktualne dowody sugerują, że melisa może być szczególnie cenna w zastosowaniu doraźnym, w chwilach największego stresu. Autorzy podkreślili jednak, że konieczne są jeszcze dalsze badania o wysokiej jakości, aby poznać wszystkie szczegóły na temat klinicznej skuteczności melisy lekarskiej.

Nadciśnienie a melisa

Jeszcze do niedawna dostępne były tylko wyniki pojedynczych prac badawczych dotyczących potencjalnego wpływu melisy na układ sercowo-naczyniowy. Przeprowadzono więc przegląd i uśrednienie wyników siedmiu badań kontrolowanych przez placebo, skupiając się na wpływie melisy właśnie na wyniki kardiometaboliczne. Wyszukiwanie publikacji odbyło się za pomocą najważniejszych baz danych naukowych.

Zaobserwowano, że spożycie melisy było związane z obniżeniem poziomu całkowitego cholesterolu oraz obniżeniem skurczowego ciśnienia krwi. Stosowanie tego surowca zielarskiego nie było jednak związane ze statystycznie znaczącymi zmianami w poziomach trójglicerydów, lipoprotein niskiej gęstości (cholesterol LDL), ciśnienia krwi rozkurczowego, czy poziomów białka C-reaktywnego świadczącego o stanie zapalnym. Co ważne, nie zgłoszono żadnych poważnych zdarzeń niepożądanych.

Typowe dawkowanie przy suplementacji

Dawkowanie ekstraktów z melisy lekarskiej może się różnić w zależności od formy suplementu i zastosowania. Zazwyczaj w przypadku herbat ziołowych zaleca się 1-2 łyżeczki suszonych liści na filiżankę wody, parzone przez około 10 minut. W przypadku stosowania suplementów w kapsułkach lub tabletkach dawki mogą wahać się od 200 mg do 600 mg ekstraktu, zwykle podawane do trzech razy dziennie.

Sugerowane dawkowanie

Zaleca się konsultację ze specjalistą lub lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji, szczególnie w przypadku stosowania leków (np. uspokajających), gdyż melisa może wchodzić w interakcje z niektórymi substancjami.

O czym jeszcze warto pamiętać?

Suplementacja najlepsze efekty może przynieść przy połączeniu jej z odpowiednią dietą oraz regularnym snem i aktywnością fizyczną. W przypadku zmagania się zarówno ze stresem, jak i nadciśnieniem, należy unikać wysoko przetworzonych produktów, jak fast-food, przekąski czy wędliny i niektóre sery, a dbać trzeba o magnez, potas i błonnik, najczęściej z owoców, warzyw, orzechów i nasion. Spać najlepiej jest zawsze o tej samej porze, unikając sztucznego światła po zachodzie słońca. Treningi z kolei nie powinny być zbyt intensywne.

Źródła:

Heshmati J, Morvaridzadeh M, Sepidarkish M, Fazelian S, Rahimlou M, Omidi A, Palmowski A, Asadi A, Shidfar F. Effects of Melissa officinalis (Lemon Balm) on cardio-metabolic outcomes: A systematic review and meta-analysis. Phytother Res. 2020 Dec;34(12):3113-3123. doi: 10.1002/ptr.6744. Epub 2020 Jul 2. PMID: 32614129.

Ghazizadeh J, Sadigh-Eteghad S, Marx W, Fakhari A, Hamedeyazdan S, Torbati M, Taheri-Tarighi S, Araj-Khodaei M, Mirghafourvand M. The effects of lemon balm (Melissa officinalis L.) on depression and anxiety in clinical trials: A systematic review and meta-analysis. Phytother Res. 2021 Dec;35(12):6690-6705. doi: 10.1002/ptr.7252. Epub 2021 Aug 27. PMID: 34449930.