Siarka organiczna (MSM) - co to jest, właściwości, dawkowanie

Metylosulfonylometan (MSM), poza tym, że ma skomplikowaną nazwę, to wykazuje jeszcze szerokie spektrum aktywności biologicznych w organizmie. Często nazywany jest również siarką organiczną, czy sulfonylem dimetylu. Naturalnie występuje w ziemskim obiegu siarki i wykorzystywany jest do produkcji suplementów diety.

1. Co to jest siarka organiczna MSM?
2. Jakie ma właściwości i działanie MSM?
3. Jak dawkować MSM? 
4. MSM - skutki uboczne 

Co to jest siarka organiczna MSM?

MSM jest związkiem siarkoorganicznym o szerokim spektrum właściwości biologicznych, zarówno u zwierząt, jak i roślin oraz mniej złożonych organizmów. Naturalnie powstaje z dimetylosulfotlenku (DMSO), który w latach 60 – 70. XX wieku ze względu na swoje zdolności do łatwego przenikania przez błony komórkowe zyskał popularność wśród naukowców zajmujących się zdrowiem.

Kluczowym elementem jego powstawania w przyrodzie są algi i mikroorganizmy morskie, które przetwarzają siarczany. W miesiącach letnich pewne ilości MSM przedostają się z wód do powietrza i kumulują się w chmurach. Następnie, po opadach deszczu, MSM wykorzystywany jest przez rośliny do wzrostu. Elementy roślin, które nie zostają wykorzystane i obumierają w miejscu swojego wzrostu, sprawiają, że MSM wraca do oceanów po rozłożeniu w glebie przez mikroorganizmy. 

Jakie ma właściwości i działanie MSM?

Pierwsi naukowcy, którzy opatentowali siarkę organiczną, określili, że głównym celem jej stosowania jest nadawanie skórze elastyczności, a paznokciom trwałości. MSM to związek wykazujący działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne. Bierze udział w wytwarzaniu ważnego, endogennego antyoksydantu, glutationu.

Ze względu na to, że MSM jest związkiem małocząsteczkowym i przenika do wielu tkanek, trudno jest zidentyfikować wszystkie jego funkcje. Wskazuje się m.in. na właściwości modulujące poziomy cytokin prozapalnych poprzez udział w hamowaniu transkrypcyjnego czynnika (NF-kappa-B), inflammasomu (NLRP3), czy regulacji poziomu tlenku azotu (NO). Funkcje te przełożenie mają np. na funkcjonowanie układu odpornościowego. Warto zaznaczyć, że szczególne znaczenie MSM może mieć w warunkach obniżonych funkcji immunologicznych w warunkach przewlekłego i nadmiernego stresu.

Suplementacja MSM może również przynieść korzyści kardiometaboliczne. Sprzyja podwyższaniu poziomu lipoprotein o wysokiej gęstości, czyli cholesterolu HDL („dobrego cholesterolu”). Istnieją przesłanki, głównie z badań na modelach zwierzęcych, wskazujące na to, że MSM może się okazać pomocne w leczeniu zespołu metabolicznego oraz różnych typów nowotworów.

Pojedyncze publikacje wskazują jeszcze na potencjał MSM w kierunku łagodzenia objawów klinicznych w zapaleniu stawów i innych schorzeniach o podłożu zapalnym, takich jak alergiczny nieżyt nosa, czy stan zapalny wywołany wysiłkiem fizycznym. U osób z chorobami zapalnymi stawów, czy zmagających się z przetrenowaniem sportowym, MSM działa przeciwbólowo oraz obniża sztywność ruchów. 

Jak dawkować MSM? 

MSM zarówno pochodzenia naturalnego, jak i wytwarzane laboratoryjnie wykazuje takie same właściwości biologiczne. W jednym z badań dotyczących wpływu MSM na profil lipidowy pozytywne efekty zaobserwowano przy dawkowaniu 3 g przez 8 – 16 tygodni.

W łagodzeniu objawów alergii pozytywne efekty przyniosły dawki wysokości 2,6 g. W przypadku osób z chorobą zwyrodnieniową stawów było to około 3,6 g, natomiast u sportowców 50 mg / kg masy ciała (3,5 g dla osoby o masie 70 kg). Do celów związanych z zabezpieczaniem stawów przed chorobami czy regeneracją powysiłkową, często MSM łączy się z glukozaminą, chondroityną, czy ekstraktami z rośliny boswellia serrata.

Odpowiednie wchłanianie tego związku, a nawet jego biosynteza zależna jest od mikrobioty jelitowej. Spożyta dawka MSM dostępna jest dla organizmu już w ciągu godziny, a dystrybucja tkankowa jest raczej równomierna. Po około 12 godzinach dochodzi do połowicznego obniżenia zawartości spożytego MSM w tkankach. Na jego kumulację w organizmie wpływa m.in. podaż niezbędnego aminokwasu siarkowego, metioniny. Wydalanie odbywa się głównie z moczem i w dużo mniejszym stopniu z kałem, jednak u wielu ssaków MSM lub jego metabolity pojawiają się w wydzielinach gruczołowych, takich jak mleko czy piżmo. 

MSM - skutki uboczne 

Naturalnie związek ten występuje w owocach, warzywach i zbożu, ale również w piwie czy herbacie, jednak są to ilości dużo mniejsze, niż dostępne w suplementach. Mimo to MSM w dawkach nieprzekraczających zalecanych poziomów spożycia, uważane jest za bezpieczne i dobrze tolerowane. Na jego poziom w organizmie mają jednak wpływ nie tylko dieta i stan mikrobioty jelitowej, ale również geny, zatem odpowiedź na nagłą, podwyższoną podaż MSM nie zawsze jest łatwa do przewidzenia.

W jednej z publikacji, w której oceniano bezpieczeństwo dodatku MSM do leczenia przewlekłego bólu pleców, nie stwierdzono wpływu stosowania 6 g tego związku dziennie na ciśnienie tętnicze, poziom glukozy czy kreatyniny oraz wskaźniki zdrowia wątroby. Z reguły dawki do 4 g nie wywołują skutków ubocznych, a jeśli jakieś się pojawią, to są łagodne. Osoby z wrażliwym przewodem pokarmowym doświadczyć mogą nudności oraz bólów brzucha. Niekiedy pojawić się mogą również biegunki. 

Jakub Wiącek - Neurobiolog i Dietetyk 

Źródła:

Miller L, Thompson K, Pavlenco C, Mettu VS, Haverkamp H, Skaufel S, Basit A, Prasad B, Larsen J. The Effect of Daily Methylsulfonylmethane (MSM) Consumption on High-Density Lipoprotein Cholesterol in Healthy Overweight and Obese Adults: A Randomized Controlled Trial. Nutrients. 2021 Oct 15;13(10):3620. doi: 10.3390/nu13103620. PMID: 34684621; PMCID: PMC8540167.

Butawan M, Benjamin RL, Bloomer RJ. Methylsulfonylmethane: Applications and Safety of a Novel Dietary Supplement. Nutrients. 2017 Mar 16;9(3):290. doi: 10.3390/nu9030290. PMID: 28300758; PMCID: PMC5372953. 

Barrager E, Veltmann JR Jr, Schauss AG, Schiller RN. A multicentered, open-label trial on the safety and efficacy of methylsulfonylmethane in the treatment of seasonal allergic rhinitis. J Altern Complement Med. 2002 Apr;8(2):167-73. doi: 10.1089/107555302317371451. PMID: 12006124.

Debbi EM, Agar G, Fichman G, Ziv YB, Kardosh R, Halperin N, Elbaz A, Beer Y, Debi R. Efficacy of methylsulfonylmethane supplementation on osteoarthritis of the knee: a randomized controlled study. BMC Complement Altern Med. 2011 Jun 27;11:50. doi: 10.1186/1472-6882-11-50. PMID: 21708034; PMCID: PMC3141601.

Nakhostin-Roohi B, Barmaki S, Khoshkhahesh F, Bohlooli S. Effect of chronic supplementation with methylsulfonylmethane on oxidative stress following acute exercise in untrained healthy men. J Pharm Pharmacol. 2011 Oct;63(10):1290-4. doi: 10.1111/j.2042-7158.2011.01314.x. Epub 2011 Aug 1. PMID: 21899544.

Crawford P, Crawford A, Nielson F, Lystrup R. Methylsulfonylmethane for treatment of low back pain: A safety analysis of a randomized, controlled trial. Complement Ther Med. 2019 Aug;45:85-88. doi: 10.1016/j.ctim.2019.05.022. Epub 2019 May 22. PMID: 31331587.