Po tysiącach lat poszukiwań źródeł zdrowia i dobrego samopoczucia ludzkość poznała wiele czynników, które mogą wpłynąć na długość i jakość codziennego życia. Przed nastaniem ery nowoczesnej medycyny nawet z pozoru niegroźne schorzenia mogły zakończyć się śmiercią. Biologiczne i chemiczne odkrycia, które miały miejsce bliżej czasów współczesnych, pozwoliły na żywieniowe zoptymalizowanie wydolności zarówno fizycznej, jak i umysłowej, czego doskonałym przykładem jest zidentyfikowanie struktury chemicznej oraz funkcji biologicznych witaminy B12.
Hematologiczne objawy niedoboru B12
Ważnymi wydarzeniami w historii odkrywania właściwości witaminy B12 były obserwacje efektów spożywania wątróbki przez osoby z anemią w latach 30. XX wieku. Do tego momentu w historii anemia złośliwa bywała śmiertelna, zwłaszcza wśród osób żyjących w uboższych regionach świata.
Anemia to zaburzenie wytwarzania komórek krwi, które przejawia się obniżeniem poziomów hemoglobiny i hematokrytu oraz patologicznym przerostem objętości czerwonych krwinek. W przebiegu tej choroby komórki krwi nie dojrzewają, przez co nie mogą spełniać swoich funkcji, w tym przenoszenia tlenu z płuc do tkanek obwodowych. Wiąże się z tym spektrum objawów neurologicznych. Objawami „zewnętrznymi” tego mogą być dodatkowo bladość skóry oraz zapalenie języka.
Neurologiczne objawy niedoboru B12
Niedostateczna podaż witaminy B12 rzutuje na funkcjonowanie układu nerwowego nie tylko poprzez ograniczenie transportu tlenu. Jest ona bowiem kofaktorem i koenzymem wielu przemian w organizmie, w tym biosyntezy białek czy DNA w strukturach nerwowych. Funkcje te mają bezpośrednie przełożenie na rozwój układu nerwowego oraz jego regenerację po urazach.
Co więcej, witamina B12 uczestniczy w metabolizmie energetycznym, przez co jej niedobory skutkować mogą obniżeniem wydajności pracy zarówno mięśni, jak i mózgu. W warunkach deficytu pojawia się m.in. uczucie ciągłego zmęczenia, któremu towarzyszyć mogą zaburzenia kontroli mięśni szkieletowych, drżenia i mrowienia kończyn, objawy demencji, czy obniżenie nastroju.
Ryzyko wystąpienia niedoboru B12
Do oceny poziomu witaminy B12 w organizmie poza zliczeniem średniej dziennej podaży stosuje się również testy laboratoryjne. Sprawdza się morfologię krwi z rozmazem oraz poziom witaminy B12, kwasu metylomalonowego oraz homocysteiny. Jeżeli pomimo długotrwałego i wysokiego poziomu podaży omawianego związku z dietą wyniki badań laboratoryjnych budzą niepokój, warto skonsultować się z lekarzem pod kątem diagnostyki chorób autoimmunologicznych, czy schorzeń przewodu pokarmowego.
Anemia może bowiem „pojawić się” nie tylko na skutek niedoboru żelaza, ale również z powodu niedostatecznego wytwarzania związku umożliwiającego wchłanianie kobalaminy, czyli czynnika wewnętrznego. Jest to anemia złośliwa i ma ona podłoże autoimmunologiczne. Problem z wytwarzaniem i aktywnością czynnika wewnętrznego mogą mieć również osoby cierpiące z powodu celiakii (również choroby autoimmunologicznej) i chorób zapalnych jelit, a także osoby przewlekle stosujące leki obniżające kwasowość żołądka.
