Witaminy to związki organiczne, które są niezbędne do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania każdego organizmu. Wyróżniamy dwie główne grupy tych substancji. Pierwszą z nich i zarazem największą stanową witaminy rozpuszczalne w wodze, drugą grupę natomiast witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i w tym zbiorze znajdziemy właśnie witaminę K. W naszym organizmie magazynujemy ją głównie w wątrobie, a jej poziom to około 1,5 ug na kg masy ciała.
Witamina K nie jedno ma imię
Mimo, że na półkach sklepowych widzimy zazwyczaj witaminę w formie K2, to występuje ona, aż w trzech wersjach.
Witamina K1 – filochinon, to naturalnie występująca w przyrodzie wersja witaminy K. Znajdziemy ją głównie w chloroplastach roślin. W szczególności jej źródłem są rośliny kapustne jak brukselka, jarmuż, kapusta pekińska czy brokuły (80-585 ug/100g). Występuje również w ciemnozielonych liściach warzyw np. szpinaku, boćwinie, liściach pietruszki (60-365 ug/100g), a także w mniejszej ilości w truskawkach, niektórych olejach, oliwie z oliwek, miękkich margarynach i orzechach (25-60 ug/100g). Warto zaznaczyć, że właśnie filochinon jest głównym źródłem witaminy K dla populacji europejskiej.
Witamina K2 – menachinon, to grupa związków, która różni się od siebie budową, dlatego w nazwie podaje się również symbol MK wraz z odpowiednią ilością jednostek izoprenoidowych, których jest od 4 do 13. Najbardziej popularne to MK-7 oraz MK-4.
Głównym źródłem witaminy K2 jest mięso, jajka i sery. Produkowana jest przez bakterie jelitowe, bakterie zdolne do fermentacji żywności oraz bakterie zasiedlające jelito grube (bakterie beztlenowe). Wyjątkiem jest K2 MK-4, która nie jest tworzona przez drobnoustroje.
Witamina K3 – menadion, forma syntetyczna witaminy K, która jest rozpuszczalna w wodzie
Właściwości
Witamina K pełni wiele funkcji w organizmie człowieka, jednak szczególną uwagę zwraca się na dwie z nich. Związek ten ma znaczenie dla krzepliwości krwi, bierze on udział w syntezie białek, które są odpowiedzialne za hemostazę np. protrombiny. To właśnie dzięki tej zdolności została odkryta i nazwana witaminą koagulacji, czemu zawdzięcza nazwę „K”.
Drugą ważną cechą witaminy K jest jej udział w tworzeniu białka GLA oraz wraz z witaminą D3 osteokalcyny, które są odpowiedzialne za wychwyt wapnia. Odpowiedni poziom tej substancji zapobiega odwapnieniu kości i chroni przed osteoporozą.
Dodatkowo zapobiega odkładaniu się wapnia w nerkach, naczyniach krwionośnych i tętnicach. Przeprowadzono wieloletnie badanie, w którym wzięło udział ponad 4800 osób, wykazano, że wysokie spożycie menachinonu wpływa na zapobieganie choroby wieńcowej oraz ciężkiemu zwapnieniu aorty.
Inne badanie przeprowadzone na 11 000 mężczyzn wykazało, że witamina K2 wpływa na zmniejszenie ryzyka wystąpienia nowotworu prostaty aż o 63%. Ponadto wpływa na hamowanie rozwoju raka wątroby, jajnika, piersi i okrężnicy.
Zalecane dzienne spożycie
Witamina K mimo, że jest częściowo syntetyzowana w naszym organizmie, podobnie jak witamina D3 ma zalecane dzienne spożycie. Przyjmuje się, że kobiety powinny codziennie dostarczyć minimum 55 mcg, a mężczyźni 65 mcg witaminy K.
