Wynalezienie wskaźnika BMR na stałe zmieniło podejście do roli żywienia człowieka w kształtowaniu jego zdrowia. Zyskano bowiem narzędzie, które ułatwia dostosowanie ilości i jakości spożywanego pokarmu do indywidualnych potrzeb. Podstawowa przemiana materii (basal metabolic rate), którą opisuje skrót BMR, stanowi element podstawowej wiedzy o swoim organizmie i każdy powinien znać swój szacunkowy wynik, zwłaszcza że obliczenie go nie jest trudne.
Czym jest BMR?
Za wynalazcę BMR uważa się XVIII-wiecznego francuskiego naukowca Antoine Lavoisier-a. Opracował on metodę pomiaru poboru tlenu przez organizm, którą przeliczano na poziom aktywności metabolicznej badanej osoby lub zwierzęcia. Wraz z żoną dokonali odkrycia, że wydychane przez zwierzęta powietrze składa się z tlenu pochodzącego z zewnątrz oraz węgla i wodoru pochodzącego ze zwierzęcia (a dokładniej ze spożywanego przez niego pożywienia).
Produkowane z nich są: woda, dwutlenek węgla oraz ciepło. Z czasem naukowcy zaobserwowali, że im większa jest masa ciała i potrzeby energetyczne, tym większy jest pobór tlenu. Jako pierwsi wykazali, że pobór tlenu zależny jest od ilości spożytych kalorii, temperatury otoczenia, a także pracy mięśni. Najważniejszym na tamte czasy zadaniem tego badania stało się wykrywanie nieprawidłowości w pracy tarczycy. W dwudziestym wieku natomiast, wraz z intensywnym rozwojem wszystkich nauk, BMR weszło do szerszego użytku w naukach zarówno o zdrowiu, jak i medycznych. Dziś często o tym wskaźniku mówi się jako o minimalnych kosztach życia, gdyż jest to ilość kalorii, którą organizm „obraca” przy stanie niezaburzonym wysiłkiem, ani stresem.
Szacowanie poziomu BMR
Po tysiącach, a być może nawet i milionach osób, których płeć, wiek oraz masę i wysokość ciała, a także pobór tlenu odniesiono do wartości BMR uznano, że jest to prawidłowy wyznacznik dziennego podstawowego zapotrzebowania kalorycznego. Na początku XX wieku opracowano wzór Harris-a-Benedict-a, który pozwalał na wyliczenie tego współczynnika na podstawie wymienionych powyżej danych. Współcześnie wylicza się tą wartość korzystając z łatwo dostępnych kalkulatorów internetowych, które oszacowują BMR na zasadach podobnych do tych, które obowiązują we wzorze Harris-a-Benedict-a. Zazwyczaj kalkulatory te uwzględniają jeszcze mnożnik związany z poziomem aktywności fizycznej. Po uwzględnieniu średniej dziennej długości trwania wysiłków otrzymuje się wartość, która mówi o całkowitym dziennym zapotrzebowaniu energetycznym.
Zastosowanie BMR
BMR jest bardzo ważnym wskaźnikiem w dietetyce, gdyż pozwala na odnalezienie punktu wyjścia do wdrożenia interwencji żywieniowej. Na podstawie oszacowanego BMR i poziomu aktywności fizycznej określić można, ile kalorii w diecie jest potrzebne, aby schudnąć, lub przybrać na masie. Nawet jeśli obliczenia te nie są dokładne, to obserwując zmiany masy ciała na przestrzeni 2 – 3 tygodni łatwo jest się zorientować, czy dana ilość kalorii była adekwatna do zapotrzebowania, czy też może je przekraczała lub było ich za mało. Wtedy też warto wprowadzić umiarkowane poprawki w jedną lub drugą ze stron.
