Dziwne sny. Czy ashwaganda wpływa na sen?

Sny mimo ogromnych postępów neurobiologii cały czas pozostają nieco tajemniczym obszarem życia człowieka. Niezależnie od tego, czy są dobre, czy złe, najczęściej bywają dziwne. Nasilenie snów, które zapadają w pamięć, może być zależne od wielu czynników, w tym od obciążenia stresem psychicznym, zmęczeniem fizycznym, czy szeroko pojętą higieną stylu życia.

W zwalczaniu skutków niektórych z tych uwarunkowań często sprawdzają się rozwiązania fitoterapeutyczne. Jednym z potencjalnych surowców, który może mieć tutaj znaczenie, jest witania ospała (withania somnifera, ashwagandha).

1. Zjawisko snu
2. Zaburzenia snu 
3. Wpływ ashwagandhy na sen
4. Poprawa jakości snu

Zjawisko snu

Zjawisko występowania snów, które po przebudzeniu człowiek jest w stanie przywrócić z pamięci, jest jednym z najczęściej badanych stanów świadomości człowieka. Badania te łączą w sobie metodologie związane z naukami behawioralnymi, neuroanatomicznymi, neurochemicznymi czy elektrofizjologicznymi.

Wbrew wcześniejszym doniesieniom występowanie snów i koszmarów nie jest zależne wyłącznie od fazy snu tzw. paradoksalnej (REM; rapid eye movement – faza szybkich ruchów oczu). Wpływ na dziwne sny mogą mieć również m.in. poziomy neuroprzekaźników, takich jak GABA (kwas gamma-aminomasłowy), który hamuje aktywność układu nerwowego, serotonina (5-HT), która reguluje nastrój i samopoczucie psychiczne, melatonina („hormon snu”), czy inne związki o charakterze „nośnika” informacji w układzie nerwowym.

Zaburzenia snu 

Do znanych czynników zaburzających jakość snu oraz mogących się przyczynić do wzmożonego zapamiętywania dziwnych snów wymienia się m.in. zaburzenia rytmu okołodobowego. Dochodzi do nich przy nieregularnych godzinach spania i wstawania, korzystaniu do późnych godzin nocnych ze źródeł światła niebieskiego, czy nadużywaniu stymulantów o późnych porach dnia.

Kolejnym czynnikiem mającym znaczenie w zaburzeniach jakości snu jest poziom odczuwanego dystresu psychicznego oraz jego tolerancja, a także poziom obciążenia aktywnością fizyczną oraz warunki regeneracji.

Przemęczenie organizmu może nasilać reakcje związane z „walką lub ucieczką”, które mogą zacząć zachodzić w organizmie w nieadekwatnych sytuacjach, a to przełożyć się może na kłopoty ze snem oraz snami. Przy zaburzeniach snu najczęściej obserwuje się, obniżone poziomy GABA, czy serotoniny i melatoniny, a podwyższone poziomy noradrenaliny oraz tzw. hormonu stresu, czyli kortyzolu.

Wpływ ashwagandhy na sen

Ashwagandha jest jednym z ajuwerdyjskich surowców zielarskich, które stosowane były kiedyś i są również obecnie m.in. w zaburzeniach snu. Istnieją przesłanki, że związki aktywne w niej zawarte sprzyjają regulacji pobudliwości układu nerwowego i mogą pomagać w redukcji skutków stresu oraz optymalizacji jakości snu. Możliwe jest to dzięki wpływowi na przekaźnictwo nerwowe, związane z GABA oraz kortyzolem.

Nie było dotychczas badań mówiących wprost o efektywności takiej interwencji żywieniowej w kontekście dziwnych snów, jednak w niektórych przypadkach może okazać się przydatnym narzędziem.

Poprawa jakości snu

Sen odgrywa kluczową rolę dla zdrowia i efektywności w podejmowanych codziennie aktywnościach, dlatego warto zadbać o samopoczucie po przebudzeniu (które często zaburzają dziwne sny i koszmary). Wiele mechanizmów w organizmie zależy od regularnego i dobrego jakościowo snu i należy mieć to na uwadze, dbając o układ hormonalny, nerwowy, czy mięśniowy, pokarmowy i inne. Jego jakość można wspierać m.in. za pośrednictwem surowców zielarskich i ashwagandha jest jednym z najbardziej obiecujących w tym kontekście.

Źródła:

Deshpande A, Irani N, Balkrishnan R, Benny IR. A randomized, double blind, placebo controlled study to evaluate the effects of ashwagandha (Withania somnifera) extract on sleep quality in healthy adults. Sleep Med. 2020 Aug;72:28-36. doi: 10.1016/j.sleep.2020.03.012. Epub 2020 Mar 21. PMID: 32540634. 

Lopresti AL, Smith SJ, Malvi H, Kodgule R. An investigation into the stress-relieving and pharmacological actions of an ashwagandha (Withania somnifera) extract: A randomized, double-blind, placebo-controlled study. Medicine (Baltimore). 2019 Sep;98(37):e17186. doi: 10.1097/MD.0000000000017186. PMID: 31517876; PMCID: PMC6750292.