O roli diety i wybranych substancji odżywczych w kształtowaniu poziomu energii w ciągu dnia wiadomo bardzo dużo, jednak cały czas pojawia się coraz więcej informacji naukowych na ten temat. Dzięki rozwojowi nauk o żywności i żywieniu coraz łatwiej jest obecnie uzyskać duże dawki dobrze przyswajalnych form związków korzystnych dla organizmu. Dostępność tych produktów może skutecznie zabezpieczyć przed spadkami siły do pracy zarówno umysłowej, jak i fizycznej.
Witaminy z grupy B i witamina C
Uczucie zmęczenia może wynikać zarówno z zaburzeń przemian metabolicznych, jak i neurologicznych. W kontekście obu tych płaszczyzn duże znaczenie ma odpowiednio wysoka podaż witamin z grupy B w diecie. Prawie wszystkie substancje z tej grupy biorą udział w co najmniej jednym komórkowym mechanizmie wytwarzania energii, a niektóre z nich są również ważne dla syntezy, czy przetwarzania neuroprzekaźników.
Witamina C jest z kolei silnym antyoksydantem uczestniczącym w ochronie komórek organizmu. Ponadto potrzebna jest do syntezy karnityny, która bierze udział w wykorzystaniu kwasów tłuszczowych, jako źródła energii. Co więcej, witamina C ważna jest dla prawidłowego wchłaniania żelaza (a o nim poniżej).
Żelazo, magnez i cynk
Żelazo, jako że jest niezbędne do transportowania tlenu z płuc do tkanek obwodowych, jest kolejną substancją odżywczą potencjalnie sprzyjającą poziomowi energii w ciągu dnia. Jego niedobory często obserwowane są u osób z niedożywieniem wynikającym ze zbyt niskich poziomów białek, czy witamin z grupy B. Utrudniają one nie tylko optymalizację wydolności organizmu, ale również utrudniają prewencję przed spadkami „siły” na wykonywanie codziennych zadań.
Magnez i cynk z kolei odgrywają liczne funkcje metaboliczne. Łącznie wpływają na aktywność setek enzymów, które umożliwiają m.in. prawidłowe wykorzystanie substancji odżywczych. Ponadto magnez jest jednym z elektrolitów i wpływa na gospodarkę wodną, zatem zabezpiecza organizm przed spadkiem energii w takich przypadkach, jak upały i odwodnienie, czy długotrwały wysiłek fizyczny. Cynk z kolei duży udział bierze w regulacji układu odpornościowego oraz prawidłowej pracy układu hormonalnego. Oba składniki mineralne wykazują również rolę w prewencji zmęczenia o podłożu neurologicznym.
Kawa, różeniec górski
Istnieją liczne związki pochodzenia roślinnego, które poprzez wpływ na różne enzymy lub receptory w układzie nerwowym mogą skutecznie podnosić poziom energii. Jednym z najbardziej znanych stymulujących i powszechnie dostępnych związków jest kofeina pochodząca głównie z kawy. Wpływa ona bezpośrednio na receptory w mózgu, dzięki czemu wzrasta dostępna ilość substancji pobudzających aktywność połączeń nerwowych.
Innym roślinnym preparatem o działaniu pobudzającym jest różeniec górski. Zawarte w nim substancje aktywne regulują rozkład neuroprzekaźników wpływających na skupienie, czy czujność. Pomocne mogą być zarówno przy zadaniach wysiłkowych, jak i intelektualnych.
Kreatyna, beta-alanina
Istotne wsparcie dla procesów energetycznych wzmacniających mięśnie oferują m.in. kreatyna oraz beta alanina. Kreatyna jest jednym z głównych substratów niezbędnych dla pracy mięśni i odpowiedni poziom jej w organizmie może istotnie poprawić zarówno siłę, jak i wytrzymałość. Coraz więcej mówi się również o wzmacniającej roli kreatyny w kontekście układu nerwowego i niektórych aspektów psychicznych.
Beta-alanina jest z kolei aminokwasem, który zabezpiecza mięśnie przed zmęczeniem poprzez łagodzenie postępującego zakwaszenia. Działanie to może dodać energii zwłaszcza w późnych etapach najcięższych treningów sportowych i poprawić tym samym wydolność.
