Odżywki białkowe, czyli suplementy uzupełniające dietę w białka, peptydy i aminokwasy, stanowią istotne wsparcie nie tylko sportowców, ale również osób starszych czy schorowanych. Na rynku preparatów tego typu dostępnych jest kilka rodzajów odżywek, a jednym z podstawowych kryteriów ich odróżniania jest źródło pochodzenia. Otóż wybierać można spośród odżywek mlecznych, jajecznych, roślinnych, a nawet mięsnych.
Odżywki białkowe z mleka
Mleko jest jednym z najpowszechniej stosowanych surowców do produkcji odżywek białkowych. Powstają z niego odżywki serwatkowe oraz kazeinowe. Serwatka i kazeina to frakcje białek, które rozdzielają się przy produkcji serów. Serwatka wtedy jest płynna, z kolei kazeina ma ściętą konsystencję. Zdecydowanym liderem, jeśli chodzi o odżywki białkowe stosowane przez osoby aktywne fizycznie, są koncentraty i izolaty białek serwatkowych. Koncentraty zawierają najczęściej około 70 g białka i 3-7 g tłuszczu w 100 g produktu, z kolei w przypadku izolatów jest to odpowiednio około 80 g i 1-3 g.
Odżywka białkowa z jaj
Jaja często uważa się za idealne źródło białka. Są bowiem lekkostrawne oraz zawierają jeden z najlepszych profili aminokwasowych w świecie produktów spożywczych. Ze względu na to, że żółtka mają więcej zastosowań technologicznych w ujęciu kulinarnym, niż białka, odżywki białkowe z jaj produkuje się z jaj bez żółtek. Na półkach sklepowych figurują w dwóch postaciach – płynnej oraz w proszku. Płynna zawiera około 10 g białka i 1 g tłuszczu na 100 g produktu, z kolei odżywka białkowa jajeczna sproszkowana przy tej samej gramaturze dostarcza około 79 g białka i prawie 0 g tłuszczu.
Odżywki białkowe z roślin
Wraz ze wzrostem popularności diet roślinnych pojawiło się wiele możliwości na uzupełnienie jadłospisów odżywkami wegańskimi. Przez wiele lat królowały w tej kategorii izolaty sojowe, jednak obecnie sięga się również tutaj po białka pochodzące z groszku, ryżu czy konopi. Białka wyizolowane z roślin są dużo lepiej wykorzystywane przez organizm, aniżeli te same białka dostarczane w formie produktu spożywczego (np. ugotowanego ryżu i groszku), nie powodują też wzdęć i gazów. Białka roślinne mają duży potencjał w regulowaniu stanu odżywienia m.in. osób, które wykazują alergie na białka mleka oraz jaj.
Wołowa odżywka białkowa
Ostatnim, po mleku, jajach i roślinach, źródłem białek wykorzystywanym do produkcji wysokobiałkowych preparatów są izolaty mięsne. Z reguły wykorzystuje się tutaj wołowinę, której białka poddaje się hydrolizie, czyli mówiąc w skrócie, rozkładowi na „czynniki pierwsze” (w tym przypadku aminokwasy). Odżywki białkowe tego typu cieszą się najmniejszą popularnością, czego powodem być może jest atrakcyjność smakowa mięs i chęć dywersyfikacji źródeł substancji odżywczych w diecie, jednak pamiętać należy, że składają się one niemal w 100% z białka, nie dostarczają tłuszczu i węglowodanów. Co więcej, mogą być stosowane przez osoby z alergiami na mleko czy jaja oraz soję.
Nie można nie wspomnieć tutaj jeszcze o odżywkach białkowych produkowanych z owadów. Mimo że odżywki te nie cieszą się jeszcze zbyt wielką popularnością, to w perspektywie rosnących cen żywności na świecie mogą niedługo stać się ważnym „graczem” na rynku spożywczym.
