Czy odżywki białkowe są szkodliwe? Czy mają skutki uboczne?

Kto z nas nie słyszał od mamy czy babci słów o tym, że odżywki są niezdrowe i szkodliwe. Czy nie przypisywano im magicznych właściwości, po których obwód bicepsa od razu osiągnie niebotyczne rozmiary, gdyż na pewno są tam sterydy? Natomiast wątroba i nerki zaraz odmówią nam posłuszeństwa. Czy owiana wśród rodziców nie zawsze dobrą opinią odżywka proteinowa jest takim zagrożeniem?

Mimo że wiele osób niezmiernie ucieszyłby fakt, że po odżywce proteinowej zamienimy się zaraz w komiksowego Hulka, preparat ten nie niesie za sobą takich mocy, chyba że jest wsparty wieloletnią ciężką pracą na siłowni i dietą.

1. Z czego produkowane są najpopularniejsze odżywki?
2. Jak klasyfikuje się tego typu produkty?
3. Czy ktoś kontroluje produkcję odżywek? 
4. Czy odżywka proteinowa może być szkodliwa? 

Z czego produkowane są najpopularniejsze odżywki?

Odżywka białkowa jest produkowana najczęściej z mleka, czyli z ikony zdrowia dla naszych rodziców. Do dziś słyszymy „Pij mleko, będziesz wielki”. Dlaczego więc tak wiele osób obawia się białek mleka?

Odżywki białkowe (WPC/WPI) powstają z serwatki, czyli płynu powstającego w trakcie produkcji serów. Mało kto wie, że serwatka jest wykorzystywana bardzo szeroko w przemyśle spożywczym. Białka serwetkowe stosowane są do produkcji odżywek dla sportowców, ale również dla dzieci, napojów energetycznych, produktów mleczarskich, mięsnych, piekarniczych.

Odżywka proteinowa składa się z białek mleka. Zostały one wyselekcjonowane z serwatki dzięki odpowiednim filtrom, które pozbawiły ją tłuszczów oraz węglowodanów w tym głównie laktozy. Produkt ten pod względem wartości odżywczej jest równorzędny z mięsem, jajkami czy nabiałem. Jest to białko pełnowartościowe o wysokiej wartości biologicznej, dostarczające wszystkich niezbędnych aminokwasów, w tym egzogennych, czyli takich, których nie jesteśmy w stanie, sami wytworzy, a są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Jak klasyfikuje się tego typu produkty?

Dzięki metodzie pozyskiwania oraz właściwościom została zakwalifikowana jako „Środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego”.

Zgodnie z definicją (art. 3 ust. 1 pkt 44 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia – Dz. U. z 2010 r. Nr 136, poz. 914) „są to środki spożywcze, o specjalnym składzie i/lub sposobie przygotowania co odróżnia je od powszechnie występujących i spożywanych środków spożywczych. Zgodnie z informacją umieszczoną na opakowaniu wprowadzane są do obrotu w celu zaspokojenia szczególnych potrzeb żywieniowych.  

Środki te muszą spełniać jeszcze wyższe kryteria niż zwykła żywność, a dokładniej:

• muszą spełniać wymagania określone dla środków spożywczych powszechnie spożywanych oraz
• szczególne wymagania w zakresie składu oraz sposobu produkcji, zapewniające, że środki te będą zaspokajały specjalne potrzeby żywieniowe konsumentów finalnych zgodnie ze swoim przeznaczeniem.

Z racji swoich wyjątkowych właściwości takich jak. 

• wysoka zawartość białka, w tym niezbędnych aminokwasów egzogennych
• niska zawartość tłuszczów
• niska zawartość węglowodanów w tym cukru prostego laktozy
• lekkostrawności
• metody pozyskiwania.

Produkt ten został mianowany Środkiem specjalnego przeznaczenia żywieniowego i stoi na równi z takimi produktami jak preparaty do początkowego żywienia niemowląt, w tym mleko początkowe oraz preparaty do dalszego żywienia niemowląt, w tym mleko następne, dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego, środki spożywcze dla osób z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów (cukrzyca) itd.

Czy ktoś kontroluje produkcję odżywek? 

Odżywki proteinowe są pod ścisłą kontrolą Inspekcji Sanitarnej, zanim zostaną wprowadzone na rynek, muszą być zgłoszone do GIS. Jak widać, produkty te nie mogą zawierać niedozwolonych sterydów i nie muszą niszczyć naszych nerek i wątroby.

Jako ciekawostkę warto dodać, że białko serwatkowe wchodzi w skład preparatów do początkowego żywienia niemowląt, oznaczać to może, że już na początku naszego życia to właśnie mama dostarczyła nam pierwszej odżywki proteinowej.

Czy odżywka proteinowa może być szkodliwa? 

Nie, o ile zachowamy rozsądek w jej stosowaniu, jak z każdym konwencjonalnym pożywieniem. Jeśli zjemy 2 kg powszechnie uznanych za zdrowe płatków owsianych czy będzie to bezpieczne? Nie. Stosując odżywki proteinowe, najważniejsze jest zachować umiar i dostosować porcję pod swoje zapotrzebowanie na białko. Z przekonaniem można powiedzieć, że 1-3 porcje odżywki białkowej dziennie nie niosą żadnego ryzyka zdrowotnego dla osób aktywnych i dbających o swoją sylwetkę. 

Jak to mawiał Paracelus „Cóż jest trucizną? Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną (łac. Omnia sunt venena, nihil est sine veneno. Sola dosis facit venenum)”.