Rozpatrując wpływ składników mineralnych w diecie na między innymi aktywność układu odpornościowego, czy kondycję skóry i zmysłów węchu i smaku nie sposób nie zwrócić uwagi na cynk. Jest to mikropierwiastek z grupy metali, który pełni liczne funkcje fizjologiczne i musi być codziennie dostarczany do organizmu w adekwatnych do zapotrzebowania ilościach.
Zbyt niska podaż lub nieefektywne wchłanianie mogą prowadzić do licznych problemów zdrowotnych, których łatwo unikać stosując zróżnicowaną dietę i / lub odpowiednią suplementację.
Rola fizjologiczna cynku
Wiele reakcji o znaczeniu fizjologicznym nie mogłoby zajść bez odpowiedniej dostępności cynku. Jego znaczenie dla organizmów roślinnych odkryto w 1869 roku, natomiast dla ludzi niecałe sto lat później. Po latach badań wiadomo obecnie, że bierze on udział w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego i zapewnia ochronę m.in. przed infekcjami. Jest regulatorem aktywności niektórych hormonów, w tym tych odpowiedzialnych za prawidłowy rozwój, dojrzewanie płciowe, czy zdolności rozrodcze.
Pewne znaczenie ma również w przewodzeniu sygnałów komórkowych w obrębie układu nerwowego i modulacji nastroju, czy wrażliwości w kontekście powonienia, czy smaku. Ponadto jest ważnym składnikiem komórek skóry, czyli keratynocytów.
Skutki niedoboru cynku
Pierwszy raz schorzenia z deficytem cynku jako podłożem zidentyfikowano w latach 60. XX wieku na terenach Egiptu i Iranu. U wielu osób z monotonną i mało zróżnicowaną dietą (najczęściej wegetariańską i wegańską) zaobserwowano liczne problemy ze zdrowiem, w tym anemię (zaburzenie układu krwiotwórczego), czy hipogonadyzm (zaburzenie układu hormonalnego).
Po wprowadzeniu eksperymentalnej suplementacji diety cynkiem lub żelazem, lub po wzbogaceniu jadłospisów w produkty pochodzenia zwierzęcego zaobserwowano poprawę pożądanych parametrów i jednocześnie rozróżniono efekty działania cynku (w hipogonadyzmie), od tych związanych z żelazem (w anemii).
Zbyt niski poziom cynku w organizmie prowadzi również do opóźnienia wzrostu dzieci, deregulacji apetytu i spadku masy ciała, wzrostu podatności na infekcje, impotencji u mężczyzn, zmian smaku, problemów ze skórą i gojeniem ran, czy wpadaniem włosów, a nawet zaburzeń psychicznych.
Zalecany poziom spożycia cynku
Od narodzin do wieku dorosłego minimalne zapotrzebowanie organizmu na cynk rośnie od 2 – 3 mg do 9 – 11 mg dziennie. U kobiet w ciąży i karmiących osiągnąć może nawet 12 – 13 mg. Niedoborami zagrożone mogą być m.in. osoby z problemami z wchłanianiem substancji odżywczych (np. w chorobach zapalnych jelit), weganie (m.in. ze względu na obfitość substancji utrudniających wchłanianie), osoby zmagające się z anemią sierpowatą, czy prowadzące niezdrowy styl życia (m.in. nadużywające alkoholu).
Przy zbyt niskiej podaży mięs, czy owoców morza, które stanowią najbogatsze źródła cynku, warto rozważyć suplementację diety. Preparaty zawierające mleczan, glukonian, czy cytrynian cynku w dawkach oscylujących wokół zapotrzebowania powinny zabezpieczyć przed niedoborami oraz pomóc z nich wyjść.
